دانش و بینش

 چشم، آماده میشم که یکی دو دقیقه در مورد دانش و بینش صحبت کنم
_______


دانش اکتسابی و بینش ذاتی است. ضمن آنکه این دو ماهیتی جدا از هم دارند، مسلما بی ارتباط به یکدیگر هم نیستند. بینش آدمی را تشته تحصیل دانش می کند و متقابلا دانش می تواند به ارتقاء سطح ینش بینجامد. البته این دو لازم و ملزوم یکدیگر نیستند. چه بسا دانشمندانی که بر اندوخته های علمی خود افزوده اند ولی بینشی پست دارند. از این میان می توان به جنایات یا مطالعات غیر اخلاقی آلمان نازی بروی یهودیان نام برد. همینطور بوده اند خردمندانی که تحصیلات دانشگاهی نداشته اند

بینش در مقابل تغییر مصون تر است و عقل خیلی راحت تر تحت تاثیر شرایط و احوالات محیطی و روحی قرار می گیرد به عنوان نمونه می شود از آزمایشهای میلگرم (در رابطه با نشخیص کوناه ترین خط در میان مجموعه ای از خطوط نام برد که افراد تحت تاثیر قضاوت دیگران به سادگی گزینه ای را که می دانستند اشتباه است انتخاب می کردند). در ادبیات ایران بیشمار به پیروزی احساس بر عقل در دوران عاشقی اشاره شده. به عنوان نمونه به شعری از سعدی بسنده می کنیم

زانگه که بر صورت خوبم نظر افتاد

از صورت بی طاقتی ام پرده برافتاد

گفتیم که عقل از همه کاری به در آید

بیچاره فرو ماند چو عشقش به سر افتاد

شمشیر کشیده ست نظر بر سر مردم

چون پای بدارم که زدستم سپر افتاد

در سوخته پنهان نتوان داشت آتش

ما هیچ نگفتیم و حکایت به در افتاد

با هر که خبر گفتیم از اوصاف جمیلش

مشتاق چنان شد که چو من بی خبر افتاد

هان تا لب شیرین نستاند دلت از دست

کان کز غم او کوه گرفت، از کمر افتاد

صاحبنظران این نفس گرم چو آتش

دانند که در خرمن من بیشتر افتاد

نیکم نظر افتاد بر آن منظر مطبوع

کاول نظرم هر چه وجود از نظر افتاد

سعدی نه حریف غم او بود ولیکن

با رستم دستان بزند هر که درافتاد

© All rights reserved